Welke fossiele brandstoffen zijn er?

Fossiele brandstoffen krijgen een toenemende aandacht en kritiek in de media vanwege de hoge CO₂ uitstoot die ze veroorzaken. Dit heeft een negatief effect op het broeikaseffect. We zijn daarom wereldwijd bezig om de fossiele brandstoffen die we gebruiken zo veel mogelijk te reduceren. Maar welke fossiele brandstoffen zijn er, hoe zijn ze ontstaan en hoe slecht zijn ze nu eigenlijk voor het klimaat? Je leest het in dit artikel.

Wat zijn Fossiele Brandstoffen?

Voordat we de verschillende soorten fossiele brandstoffen behandelen, is het handig om te weten wat fossiele brandstoffen precies zijn. Fossiele brandstoffen zijn koolstofhoudende stoffen, die gedurende miljoenen jaren in de aardkorst zijn gevormd als gesteente. Dit gesteente ligt gemiddeld op 3 kilometer diepte in de grond. Bij de verbranding van het gesteente komt energie vrij, waarbij tevens ook CO₂ vrij komt.

Deze vorm van energie wordt ook wel grijze energie genoemd. De belangrijkste soorten fossiele brandstoffen die we kennen zijn aardolie, steenkool en aardgas. Daarnaast zijn er ook bruinkool en turf, maar deze termen komen minder vaak voor. In dit artikel behandelen we enkel aardolie, steenkool en aardgas omdat dit de meest voorkomende zijn.

Hoe zijn Fossiele Brandstoffen Ontstaan?

Fossiele brandstoffen zijn ontstaan doordat overblijfselen van planten, dieren en organismen van miljoenen jaren geleden onder hoge druk en temperatuur in de aardkorst zijn versteend. Door aardbevingen en vulkaanuitbarstingen zijn de bomen, struiken en dieren bedekt geraakt onder een laag zand en keien. Afhankelijk van de omstandigheden, zijn de koolstofhoudende verbindingen ontstaan die we nu kennen als aardolie, steenkool en aardgas (bron).

Aardolie en aardgas zijn ontstaan in de zee, doordat overblijfselen van organismen naar de bodem van de zee zijn gezonken. Deze overblijfselen zijn door bewegingen in de aardkorst “begraven” en langdurig blootgesteld aan hoge druk en temperatuur, waardoor olie en gas werden gevormd. Steenkool en bruinkool zijn op dezelfde manier ontstaan, maar dan voornamelijk op het land.

Welke Fossiele Brandstoffen Zijn er?

In de volgende paragrafen leggen we uit wat de drie belangrijkste fossiele brandstoffen zijn.

Aardolie Uitgelegd

Aardolie is een mengsel van allerlei koolwaterstoffen met verschillende lengtes. Het wordt op een bescheiden aantal plekken in de wereld gewonnen, zoals de Verenigde Staten, Rusland, Libië. De grootste olievoorraad ligt in het Midden-Oosten (ongeveer 60%). In Nederland wordt ook aardolie gewonnen. Bijvoorbeeld in Noord & Zuid Holland, Noord-Brabant, Drenthe, Overijssel en in de Noordzee. De oliewinning is echter minimaal vergeleken met de gaswinning in Nederland. Alhoewel de gaswinning de laatste jaren ook aan het afnemen is.

Aardolie wordt voor verschillende toepassingen gebruikt. Zo wordt het in olieraffinaderijen omgezet tot diesel en benzine. Meer informatie over diesel en benzine lees je hier. Aardolie wordt daarnaast gebruikt als grondstof om kunststoffen van te maken, of om elektriciteit mee op te wekken. Het nadeel van aardolie is dat het een hoge hoeveelheid CO₂ uitstoot heeft bij verbranding, wat bijdraagt aan het broeikaseffect. Hierdoor wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar alternatieven voor aardolie. Dit blijkt echt nog geen makkelijke uitdaging en zal daarom nog decennia in ontwikkeling blijven.

Steenkool Uitgelegd

Steenkool is wereldwijd de meest gebruikte grondstof waarmee we energie opwekken. Het kan op veel plekken in de wereld gewonnen worden, zo ook in Nederland. Er is nog genoeg steenkool beschikbaar voor ten minste de komende 300 jaar. De meeste steenkool wordt gewonnen in China, de Verenigde Staten en Rusland. Steenkool ziet eruit als een droge, zwarte, brandbare massa en wordt voornamelijk gebruikt om elektriciteit mee op te wekken.

Steenkool wordt voornamelijk gewonnen in mijnen, waarna het wordt getransporteerd naar energiecentrales. Daar worden de kolen vermaald tot kleine deeltjes die vervolgens verbrand kunnen worden om elektriciteit op te wekken. Een andere toepassing van steenkool is dat het wordt gebruikt als reductiemiddel (chemisch proces) in de ijzerproductie. Hiervoor wordt ongeveer 10% van de wereldwijde steenkool gebruikt.

Het grote voordeel van steenkool is dat het relatief goedkoop is. Hierdoor blijven de elektriciteitsprijzen laag. Het grote nadeel is echter dat de verbranding van steenkool slecht is voor het milieu, hierdoor zal het gebruik van steenkool steeds verder afnemen.

Aardgas Uitgelegd

De derde en zeker niet onbelangrijke fossiele brandstof is aardgas. Aardgas is een gasvormig mengsel dat voornamelijk bestaat uit methaangas (82%), maar ook uit ethaangas en stikstof. De exacte samenstelling van aardgas kan verschillen afhankelijk van de locatie waar het is gewonnen. Dit heeft te maken met de samenstelling en condities tijdens het vormen van aardgas miljoenen jaren geleden. Aardgas is de meest gebruikte energiebron in Nederland voor het verwarmen van huishoudens. Daarnaast wordt aardgas net zoals aardolie en steenkool, ook gebruikt om elektriciteit mee op te wekken.

De verbranding van aardgas is ten opzichte van andere fossiele brandstoffen het minst vervuilend. Er komt zo’n 30% minder CO₂ vrij dan bij aardolie en 45% minder dan bij steenkool. Met het gasveld in Groningen heeft Nederland een van de grootste aardgasvoorraden ter wereld. De gas productie wordt echter steeds verder afgeschaald, vanwege de grote schade door aardbevingen in het gebied. In onderstaande grafiek is te zien hoe de totale aardgas productie sinds de jaren 70 is verlopen en in de afgelopen jaren is afgenomen.

Totale gaswinning in groningen per jaar sinds 1970.

Welke Fossiele Brandstof is het Meest Vervuilend?

Van alle fossiele brandstoffen zijn steenkool/bruinkool het meest vervuilend. Aardolie staat op de tweede plaats gevolgd door aardgas. Het is dus het minst schadelijk om aardgas te gebruiken als fossiele brandstof. Steenkool en bruinkool zouden zo veel mogelijk moeten worden vervangen om het beste resultaat op het verbeteren van het broeikaseffect te krijgen. Uiteindelijk is het het best voor het milieu om alle fossiele brandstoffen te vervangen. Dit is echter een grote uitdaging en zal een jarenlange wereldwijde inspanning moeten worden

Welke Duurzame Alternatieven voor Fossiele Brandstoffen zijn er?

Er zijn intussen een grote hoeveelheid alternatieven voor fossiele brandstoffen beschikbaar. Echter, deze kunnen op dit moment slechts een deel van de totale energiebehoefte vervangen. Aandachtspunten voor deze alternatieven zijn de kosten, inzetbaarheid, continuïteit, infrastructuur etc.

Voorbeelden van deze alternatieven zijn zonne- en wind energie, waterkracht, biogas en kernenergie. Het investeren in hernieuwbare energiebronnen is essentieel voor een succesvolle energietransitie. Door groene stroom te gebruiken en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen, kunnen we de schadelijke effecten op het milieu beperken. Uiteindelijk zal een gezonde mix van al deze alternatieven moeten gaan zorgen dat we steeds minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen.

Samenvatting

Fossiele brandstoffen zijn wereldwijd nog steeds de grootste energiebron. Helaas dragen ze hierdoor ook voor een groot deel bij aan de opwarming van de aarde, vanwege hun hoge CO₂ uitstoot. De drie belangrijkste fossiele brandstoffen zijn aardolie, steenkool en aardgas. Van deze drie is steenkool het meest vervuilend en aardgas het minst vervuilend.

Fossiele brandstoffen zijn gedurende miljoenen jaren diep onder de grond onstaan doordat overblijfselen van organismen zijn samengekomen en gevormd tot gesteenten. Het gas wat daarbij vrijkomt kennen we als aardgas. Het is een grote uitdaging om al onze behoefte naar fossiele brandstoffen om te zetten naar duurzame alternatieven. Fossiele brandstoffen zullen dus de komende decennia nog altijd nodig blijven, al zal het totale gebruik wel elk jaar afnemen.

Disclaimer: Deze blogpost bevat algemene informatie en is niet bedoeld als professioneel advies. Raadpleeg altijd een deskundige voor specifiek advies over energiebronnen en duurzame oplossingen.